Sáng 03/12, tại trụ sở Bộ Tài chính, Bộ Tài chính tổ chức Hội nghị với các Bộ, ngành về tình hình giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài các tháng cuối năm 2024 để tháo gỡ vướng mắc, khó khăn nhằm thúc đẩy giải ngân. Ông Hoàng Hải, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) chủ trì Hội nghị. Dự Hội nghị còn có đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đại diện 10 Bộ ngành được giao vốn ODA, đại diện một số đơn vị chuyên môn thuộc Bộ Tài chính.
Ông Hoàng Hải, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại chủ trì Hội nghị.
Tỷ lệ giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài đạt thấp
Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Hoàng Hải, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại, Bộ Tài chính cho biết, thời gian qua, giải ngân vốn đầu tư công nói chung và giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài (ODA) nói riêng luôn được Chính phủ quan tâm và coi đây là một trong những nguồn lực để phát triển kinh tế. Với mục tiêu giải ngân cả năm 2024 đạt 95%, Chính phủ đã có hàng loạt các chỉ đạo để đẩy nhanh tiến độ giải ngân.
Về phía Bộ Tài chính, Bộ đã chỉ đạo toàn ngành Tài chính thực hiện đồng bộ các biện pháp để đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn đầu tư công bao gồm cả vốn vay nước ngoài; Trao đổi trực tiếp, trực tuyến với các cơ quan chủ quản và chủ dự án để rà soát, đôn đốc giải ngân; tổ chức đoàn đi thực địa tại các dự án để nắm bắt khó khăn, vướng mắc trong giải ngân. Bộ Tài chính cũng đã tổ chức nhiều cuộc họp, trao đổi với các nhà tài trợ về các vướng mắc của từng dự án... Tuy nhiên, kết quả giải ngân chưa được như mong muốn.
Theo báo cáo của các Bộ, ngành Trung ương và theo số liệu từ hệ thống TABMIS, tính đến hết tháng 11/2024, tỷ lệ giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài của các Bộ ngành đạt 39,06% kế hoạch vốn điều chỉnh.
Có 02/10 Bộ ngành có tỷ lệ giải ngân trên 50% kế hoạch vốn (Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài nguyên Môi trường). Có 04/10 Bộ, ngành đã giải ngân nhưng tỷ lệ giải ngân thấp, như: Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh. Còn lại, 04 Bộ đến nay vẫn chưa giải ngân kế hoạch đầu tư công vốn nước ngoài năm 2024, như Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Xây dựng, Bộ Lao động và Thương binh Xã hội, Bộ Y tế.
Ông Đinh Minh Tùng, Phó Vụ trưởng, Bộ Giáo dục và Đào tạo phát biểu tại Hội nghị
Tại Hội nghị, các Bộ ngành đã cùng thảo luận và xác định nguyên nhân giải ngân chậm, trong đó có thể kể đến một số nguyên nhân chính như: chậm giải phóng mặt bằng, chậm trong khâu đấu thầu, thiết kế kỹ thuật; dự án phải thực hiện thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án (có những dự án phải điều chỉnh chủ trương đầu tư nhiều lần, thời gian điều chỉnh kéo dài), dự án phải thực hiện điều chỉnh hiệp định vay; chậm nhận được ý kiến không phản đối của nhà tài trợ đối với các hồ sơ mời thầu, hồ sơ có liên quan đến sửa đổi Hiệp định vay,…
Theo ông Đinh Minh Tùng, Phó Vụ trưởng, Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong quá trình thực hiện các dự án ODA, Bộ Giáo dục và Đào tạo gặp một số vướng mắc chính về quy trình, thủ tục, nhất là trong các khâu giải phóng mặt bằng, thẩm định thiết kế kỹ thuật, dự toán, đấu thầu… gây ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án. Bên cạnh đó, nguồn vốn đầu tư cho các dự án đến nay đã được phân bổ, tuy nhiên có một số dự án vẫn còn thiếu vốn, cần phải điều chỉnh bổ sung... Bộ Giáo dục và Đào tạo kiến nghị một số giải pháp liên quan đến điều chỉnh chủ trương đầu tư, gia hạn đối với các dự án này, để thúc đẩy tiến độ triển khai dự án cho năm tiếp theo.
Ông Bùi Trọng Tuyên, Trưởng ban Kế hoạch Tài chính, Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam phát biểu
Chia sẻ về tình hình thực hiện các dự án ODA trong năm qua, đại diện Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết, Bộ hiện có 1 dự án sử dụng vốn ODA của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB). Theo tiến độ dự án phê duyệt, năm 2024, các tiểu dự án thuộc dự án này sẽ kết thúc. Tuy nhiên, tiến độ dự án đã bị chậm từ năm 2022 và 2023 do không tuyển được nhà thầu, do đó, các gói thầu thiết bị còn lại về dạy nghề của các dự án tiểu thành phần cũng chưa thực hiện được. Khả năng giải ngân vốn còn lại của dự án sau khi đã trả lại vốn cũng khá khó khăn. Hiện nay, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đang tích cực làm thủ tục gia hạn hiệp định trong năm 2027.
Tăng cường kỷ luật trong xây dựng dự toán, tổ chức thực hiện giải ngân
Cũng tại Hội nghị, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính cũng đã có ý kiến trực tiếp đối với tiến độ triển khai của các dự án cụ thể của các Bộ, ngành.
Bà Lương Quế Anh, Trưởng phòng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư lưu ý, hiện nay, Chính phủ đã có báo cáo về dự kiến phân bổ kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2025. Đối với kế hoạch năm 2025, dự kiến trong Nghị quyết về dự toán NSNN năm 2025 do Chính phủ trình Quốc hội có giao Chính phủ xem xét trách nhiệm xây dựng dự toán không sát thực tế, tổ chức thực hiện thiếu hiệu quả dẫn đến giải ngân vốn đầu tư thấp, nghiên cứu có chế tài xử lý với các trường hợp trả lại vốn hằng năm do nguyên nhân chủ quan.
Theo ông Nguyễn Minh Tân, Phó Vụ trưởng Vụ Ngân sách Nhà nước (Bộ Tài chính), để cân đối bố trí dự toán ngân sách hằng năm, các đơn vị chuyên môn của Bộ Tài chính phải rất vất vả để đảm bảo cắt giảm tỷ lệ chi thường xuyên, ưu tiên dành nguồn lực cho chi đầu tư phát triển. Trong bối cảnh nguồn lực chi cho đầu tư phát triển ngày càng tăng, tình trạng giải ngân vốn đầu tư công thấp như trên đặt ra vấn đề cần có giải pháp giải quyết, xử lý dứt điểm. Việc một số đơn vị có quan điểm không giải ngân được thì xin trả lại vốn hoặc xin kéo dài thời gian bố trí vốn chỉ là giải pháp kỹ thuật, không phải là giải pháp tăng tỷ lệ giải ngân theo dự toán đầu năm, không giúp đẩy nhanh tiến độ giải ngân.
Cũng theo đại diện Vụ Ngân sách Nhà nước, việc giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài còn ảnh hưởng đến các cam kết quốc tế, uy tín quốc gia, đòi hỏi từng đơn vị, từng cá nhân cần nâng cao trách nhiệm trong giải ngân vốn đầu tư công…. Do đó, vấn đề đặt ra trong năm 2025 và thời gian tới là phải tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong việc bố trí vốn. Dù cho rằng mục tiêu giải ngân năm 2024 theo kế hoạch đề ra là khó song ông Nguyễn Minh Tân đề nghị các cơ quan còn chậm trễ trong triển khai thực hiện giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài tiếp tục kịp thời báo cáo lãnh đạo để có giải pháp giải ngân cao nhất kế hoạch vốn năm 2024 và có giải pháp để việc giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài năm 2025 quyết liệt hơn, hiệu quả hơn ngay từ đầu năm.
Toàn cảnh Hội nghị
Năm 2024 là năm thứ tư thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 05 năm 2021 – 2025, là năm hết sức quan trọng trong việc tạo sự bứt phá và chuyển biến tích cực trong thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025. Việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công có ý nghĩa quan trọng, đóng góp trực tiếp vào thúc đẩy hàng hóa sản xuất trong nước, phát triển cơ sở hạ tầng, tháo gỡ những điểm nghẽn cho phát triển, giúp phát triển kinh tế nhanh và bền vững. Tại Hội nghị, các cơ quan cũng đã đưa ra một số giải pháp như giám sát chặt chẽ tiến độ, tập trung triển khai thực hiện các dự án đã hoàn thành công tác chuẩn bị đầu tư; khẩn trương xử lý vướng mắc giải phóng mặt bằng, đấu thầu và các vướng mắc khác trong phạm vi thẩm quyền. Đối với các kiến nghị giải pháp vượt quá thẩm quyền của các Bộ ngành, cần nhanh chóng tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết. Bộ Tài chính và các Bộ ngành tham gia Hội nghị thống nhất sẽ theo dõi sát sao và quyết liệt thực hiện các giải pháp đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, phấn đấu đạt tỷ lệ giải ngân ít nhất 95% kế hoạch vốn như Nghị quyết 01/NQ-CP đã đặt ra.
HP
